WRITEjunior is een behandelmethode voor getraumatiseerde kinderen en adolescenten, waarbij het kind samen met de therapeut zijn verhaal opschrijft.

Voor behandelaren is er een behandelmethode in boekvorm inclusief een DVD met therapievoorbeelden voor verschillende trauma’s en verschillende leeftijdsgroepen. Ook is er een website (www.writejunior.nl) met een apart gedeelte voor cliënten en behandelaars. De handleiding geeft duidelijke informatie over de doelgroep. De handleiding beschrijft duidelijk het doel, de vorm (ook voor verschillende doelgroepen) en de uitvoerenden. Het aantal sessies is hangt af van de ernst van de problematiek en het niveau en de leeftijd van het kind.

Ter voorbereiding van de behandeling moet een uitgebreide intake worden gedaan (zie onder). Elke sessie heeft een vaste opbouw en agenda:

• Speelt er nog iets belangrijks in het hier en nu?
• Inventarisatie PTS klachten
• Verder schrijven aan het verhaal

De behandeling leent zich goed voor online toepassing.

Doelgroep WRITEjunior

WRITEjunior schrijftherapie is geschikt voor alle kinderen en adolescenten van 4-18 jaar, die kampen met PTS-klachten maar aanleiding van traumatische ervaringen, zowel eenmalig als meermalig trauma.

N.B. De behandeling kan ook goed toegepast worden bij jongvolwassenen, jeugdigen met een LVB, uitgestelde PTSS, of als er sprake is van pre-verbaal trauma. Er is een aparte variant voor het onthullen van (gezins)geheimen.

Onderbouwing en theoretische verantwoording

WRITEjunior bevat dezelfde cognitief-gedragstherapeutische elementen als de traumagerichte cognitieve gedragstherapeutische schrijftherapie behandeling voor volwassenen; de behandeling is echter aangepast aan de ontwikkelingsfase van het kind (Lucassen, 2005, Lucassen & van der Oord, 2012).
Een eerste pilot studie (Van der Oord, e.a., 2008 en 2010) bij 23 kinderen met een PTSS, die vaak ernstig getraumatiseerd waren, liet zien dat de kinderen na behandeling met WRITEjunior, significant verbeterden zowel op het gebied van traumaklachten, depressieve klachten, trauma gerelateerde cognities, als op door ouders gerapporteerd probleemgedrag. Ook waren de kinderen en de ouders zeer tevreden over de behandeling. De positieve resultaten bleken bij follow-up meting zes maanden later nog steeds aanwezig te zijn.

In een grootschaliger vervolg onderzoek werd WRITEjunior vergeleken met een andere trauma behandeling (EMDR) en een wachtlijst. Er deden 103 kinderen mee die een PTSS hadden naar aanleiding van een éénmalige traumatische gebeurtenis. De kinderen werden at random verdeeld over de behandelcondities. De kinderen die werden geloot in de wachtlijst conditie werden na 6 weken wachten geloot in ofwel de EMDR ofwel de WRITEjunior conditie. Er werd onderzocht wat het effect was, op de korte en langere termijn, op hun traumaklachten, aan het trauma gerelateerde cognities, angst/depressie symptomen, emotionele- en gedragsproblemen (De Roos, e.a. 2017). Follow-up metingen vonden plaats na 3 maanden en na 12 maanden na afsluiting van de behandeling. De ouders van de kinderen werden slechts zijdelings betrokken bij de behandelingen.

Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat zowel de WRITEjunior als de EMDR behandeling voor grote verbetering zorgden ten opzichte van ‘wachten of niets doen’. Meer dan 70% van de kinderen voldeed niet meer aan de diagnose PTSS na WRITEjunior of EMDR (maar 6% van de wachtlijst voldeed niet meer aan de diagnose), en deze positieve effecten werden ook behouden in de follow-up. Ook op de reductie van trauma gerelateerde cognities, angst/depressie symptomen en gedragsproblemen werden positieve effecten gezien van beide behandelingen op de korte en lange termijn. Kortom beide behandelingen waren even effectief op de korte en lange termijn, ondanks dat ze kortdurend zijn (4 à 5 sessies) en ouders slechts zijdelings betrokken waren.

Deze studies samen (de pilotstudie en de vervolgstudie) geven voldoende aanwijzingen voor de effectiviteit van WRITEjunior.

Bronnen

van der Oord, S., Lucassen, S., Emmerik, A.A.P. van & Emmelkamp, P.M.G. (2008). Behandeling van kinderen met Post Traumatische Stress Stoornis door middel van cognitief gedragstherapeutische schrijftherapie: eerste resultaten van een behandelstudie. Kind en Adolescent Praktijk, 4, 168-174.

van der Oord, S., Lucassen S., Emmerik, A.A.P. van & Emmelkamp, P.M.G. (2010). Treatment of post-traumatic stress disorder in children using cognitive behavioural writing therapy. Clinical Psychology and Psychotherapy, 17(3), 240-249. https://doi.org/10.1002/cpp.670

de Roos, C., van der Oord, S., Zijlstra, B., Lucassen, S., Perrin, S., Emmelkamp, P., & de Jongh, A. (2017). Comparison of eye movement desensitization and reprocessing therapy, cognitive behavioral writing therapy, and wait-list in pediatric posttraumatic stress disorder following single-incident trauma: a multicenter randomized clinical trial. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines, 58(11), 1219–1228. https://doi.org/10.1111/jcpp.12768

de Roos, C., Zijlstra, B.J.H., Perrin, S., van der Oord, S., Lucassen, S., Emmelkamp, P., & de Jongh, A. (submitted). Predictors and moderators of treatment outcome for single incident pediatric PTSD: A multi-center Randomized Clinical Trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry.

Andere publicaties over WRITE junior

(gratis te downloaden vanaf Writejunior.nl)

Lucassen, S. (2005). Schrijftherapie voor getraumatiseerde kinderen en adolescenten. Kind en adolescent praktijk, 1, 38-43.

Lucassen, S., Overdam, N. (2010). Trauma? Geheim? Traumatisch geheim? Behandeling van een vierjarig meisje wier moeder door haar vader is vermoord. Kind en Adolescent Praktijk, 2, 48-55.

Lucassen, S. (2016), Robert M. Iedereen kent hem !?!, Een pleidooi voor een gezamenlijk narratief over een geheim. Systeemtherapie, 28(2), 149-155.

Sinds 2013 is WRITEjunior erkend door het Nederlands Jeugdinstituut. Momenteel wordt gewerkt aan de herregistratie.

Doelstelling

Het doel van de behandeling is het verwerken van traumatische ervaringen, waardoor de PTS- klachten verdwijnen of verminderen. Het is een directieve, cognitief-gedragstherapeutische traumabehandeling.

WRITEjunior wordt verondersteld vier werkzame therapeutische factoren te hebben: exposure, cognitieve herstructurering, versterken coping vaardigheden en social sharing. Daarnaast wordt psycho-educatie door de hele behandeling verweven.

Tijdens de behandeling wordt samen met het kind een blijvend document geschreven op de computer. Door het schrijven van het verhaal van de traumatische gebeurtenis vindt er een imaginaire blootstelling aan de traumatische gebeurtenis plaats. Daardoor wordt een gewenning aan de aversieve gebeurtenis bewerkstelligd, wat ertoe leidt dat deze minder angst opwekt (exposure). Vervolgens worden door cognitieve herstructurering trauma gerelateerde disfunctionele cognities vervangen door meer helpende of functionele gedachten. Het veranderen van disfunctionele cognities over zichzelf, anderen en de wereld wordt daarin meegenomen. Vervolgens wordt beschreven welke coping mechanismes een kind kan inzetten. Deze coping vaardigheden kunnen worden toegepast in het dagelijks leven en in de toekomst. Tijdens de coping wordt een terugvalplan gemaakt (‘Als ik mij weer verdrietig voel dan denk ik… en doe ik…..’). Door de behandeling verdwijnen de herbelevingen of worden ze sterk verminderd (en als ze opspelen wordt het kind niet “overspoeld“ door de herbelevingen). Ook wordt het vermijdingsgedrag doorbroken, het kind durft zich weer vrij te bewegen in zijn leven, heeft meer zelfvertrouwen en heeft een positievere stemming. Ook verminderen de arousal symptomen, het kind slaapt beter, kan zich beter concentreren, heeft een betere emotieregulatie, is niet meer overdreven waakzaam en alert en zijn lichaamsbeleving is weer positief.

Het verhaal wordt tot slot gedeeld worden met ouders of andere belangrijke mensen in het leven van een kind (social sharing), waardoor het kind steun en erkenning kan krijgen voor de moeilijke tijd die het heeft doorgemaakt.

Aantal zittingen

Voor het behandelen van jeugdigen met PTSS of PTS klachten naar aanleiding van éénmalig trauma zijn meestal drie tot vijf sessies nodig. Voor jeugdigen bij wie sprake is van meermalige trauma’s meestal vijf tot tien sessies en bij jeugdigen PTS klachten naar aanleiding van KOPP-problematiek of pleeggezinplaatsingen zijn meer dan tien sessies gebruikelijk, de hoeveelheid hangt ook af van de zwaarte van de problematiek van de ouders of broertje/zusje en de beschikbaarheid van steunbronnen.
De frequentie van de sessies: eenmaal per week of veertien dagen (duur sessie 45-60 minuten). Jongere kinderen hebben vaak een kortere spanningsboog, waardoor een half uur vaak voldoende is.

Rol ouders

De behandelaar betrekt de ouders altijd bij de behandeling, de mate waarin hangt af van de leeftijd en het soort trauma van het kind. Doel van de ouderbegeleiding is psycho-educatie en ouders ondersteunen in het optimaliseren van de opvoeding van hun getraumatiseerde kind.

Bij kinderen onder de 8 jaar wordt altijd in bijzijn van ouders/verzorgers het verhaal gemaakt. De ouders/verzorgers fungeren dan als co-therapeut. Bij oudere kinderen wordt in sommige gevallen het verhaal (deels) in bijzijn van ouders gemaakt. Maar naast de behandeling van het kind vindt altijd ouderbegeleiding plaats.

Vorm

Tijdens individuele sessies beschrijft en reconstrueert de jeugdige samen met de therapeut het verhaal van het trauma op de computer. WRITEjunior hanteert voor verschillende leeftijden verschillende methodieken. Kinderen onder de 8 jaar maken tekeningen (A4 formaat) terwijl de therapeut het traumaverhaal opschrijft. Bij kinderen van ongeveer 8 tot 12 jaar schrijft de therapeut het direct op de computer terwijl het kind meeleest en ondertussen kleine tekeningen (1/4 deel A4) maakt en vanaf ongeveer 12 jaar (of wat eerder als een kind goed kan typen), typt een kind het verhaal helemaal zelf. Tijdens het schrijven kan het kind ruimte vrijlaten voor het invoegen van kenmerkende foto’s.

Uitvoerenden

De therapeut moet een vooropleiding tot gedragstherapeut of psycholoog/orthopedagoog hebben. Een HBO opleiding waarin voldoende CGT kennis is opgedaan is ook toereikend. Het verdient sterk de voorkeur dat de therapeut een postacademische training in WRITEjunior heeft gevolgd.

Voorbereiding

Voorafgaand aan de behandeling vindt altijd een intake plaats. In het intakegesprek start WRITEjunior met een reconstructie van het trauma. waarin duidelijk wordt wat de traumatische gebeurtenissen (en de context daarom heen) zijn geweest, wat de PTS- klachten (en eventuele negatieve kerncognities) zijn. Voorwaarde voor behandeling is dat vanuit de omgeving van het kind voldoende steun geboden wordt en dat de veiligheid van een kind gegarandeerd is. Ook wordt nagegaan of er sprake is van comorbiditeit en of er juridische stappen of medisch onderzoek nodig zijn. Aan het eind van de intake krijgen de jeugdige en de ouders psycho-educatie over PTSS en de werking van WRITEjunior.

Bij complex trauma zal de intakefase meerdere gesprekken inhouden, met meerdere informanten, om een zo goed mogelijk beeld te kunnen krijgen van de jeugdige en het verhaal rondom zijn traumatische ervaringen.

Toepasbaarheid

Het betreft een zeer gebruiksvriendelijke behandelmethode, waarbij de uitleg helder is. WRITEjunior is een wetenschappelijk onderbouwde behandeling. Er is voldoende aandacht voor de behandelintegriteit. De WRITEtraining voor uitvoerenden is €725. Het boek kost €41. Er wordt sterk aangeraden de training in het protocol te volgen. De behandeling ziet er eenvoudiger uit dan hij in werkelijkheid is. (opleidingsmogelijkheden: UvAMinds.nl (online of live) of in company training).

Verzorging van de behandelmethode

De kwaliteit van het boek is goed.