Een aantal kinderen en jongeren heeft geen of te weinig baat bij CGT (al dan niet gecombineerd met medicatie). Langer doorbehandelen kan helpen (zie hierboven). Ook worden steeds vaker (korte) intensieve vormen van CGT aangeboden. Daarnaast wordt gezocht naar alternatieve behandelmethoden of interventies die het effect kunnen vergroten. Online of blended behandelprogramma’s kunnen CGT laagdrempeliger en breder beschikbaar maken.

Kortdurende, intensieve behandelprogramma’s

De laatste jaren zijn er verschillende kortdurende, intensieve CGT programma’s ontwikkeld. In deze programma’s wordt in een relatief korte periode, meestal 1 tot 2 weken, intensief geoefend met exposure en responspreventie (cognitieve gedragstherapie). Uit onderzoek is gebleken dat dergelijke korte, intensieve CGT trajecten tot een snellere klachtenverbetering kunnen leiden dan standaard CGT (Öst & Ollendick, 2017; Remmerswaal et al., 2021; Riise et al., 2018). Deze korte intensieve behandelingen kunnen in een groep of individueel worden gegeven, bij een instelling of thuis. Vaak wordt er geoefend buiten de behandelkamer, op die plaatsen waar de dwang het ergst is.

E-health behandelingen

De laatste decennia zijn er steeds meer online en blended behandelprogramma’s ontwikkeld. Uit onderzoek blijkt dat deze programma’s effectief kunnen zijn in het verminderen van dwangklachten (Salazar de Pablo et al., 2023; Babiano-Espinosa et al., 2019, Zhang et al., 2023). In een recente meta-analyse bij kinderen en volwassenen met OCD, bleek online CGT gemiddeld genomen minder effectief dan face-to-face CGT, maar beide vormen waren effectiever dan placebo behandeling (Zhang et al., 2023). Echter zijn er verschillen in de inhoud, opzet en precieze doelgroep van de programma’s (bijvoorbeeld in de mate van therapeut-contact), en het onderzoek naar online programma’s is nog beperkt. Hierdoor is het lastig om meer specifieke uitspraken te doen over de werkzaamheid van deze programma’s.

Space

Het Supportive Parenting for Anxious Childhood Emotions (SPACE) programma is een training voor ouders, die zelfs kan worden ingezet als als het kind niet meewerkt aan de behandeling. Het SPACE-programma is gebaseerd op de principes van geweldloos verzet. In de training leren ouders hun steun en aanwezigheid te vergroten en zich minder aan te passen aan de (dwang)problematiek van het kind (Lebowitz en Omer 2018). SPACE kan ook als aanvulling op CGT worden ingezet (Lebowitz 2013; Lebowitz en Shimshini 2018). Er is één gecontroleerde studie gedaan naar het effect van SPACE bij (ouders van) kinderen met een angststoornis. Dit was een non-inferiority trial. Dat wil zeggen dat werd gekeken of SPACE niet inferieur was aan CGT, oftewel of SPACE het op z’n minst niet slechter deed dan CGT. Deze hypothese werd bevestigd: uit het onderzoek bleek dat SPACE het niet slechter deed dan CGT, SPACE was non-inferior (Lebowitz et al., 2019). Er is nog geen onderzoek gedaan naar het effect van SPACE bij kinderen en jongeren met een dwangstoornis.

Acceptance and Commitment therapy

Zogenaamde ‘third-wave’ CGT interventies, zoals Acceptance and commitment therapy (ACT) zijn in opkomst. Het onderzoek naar het effect van deze interventie staat zeker bij kinderen nog in de kinderschoenen. Hoewel er aanwijzingen zijn dat ACT positief effect kan hebben, is er op dit moment nog te weinig evidence beschikbaar om hier goede aanbevelingen over te kunnen doen (zie bijvoorbeeld Trent et al., 2021).