Kinderen en jongeren met een vorm van autisme kunnen zich vaak moeilijk in anderen verplaatsen en met hen omgaan. Behandelaars zetten in op het trainen van sociale vaardigheden (SoVa). Recent onderzoek toont echter aan dat deze SoVa-trainingen weinig effect hebben, met name in de leeftijd van 8-12 jaar (Dekker et al, 2015). In het project ‘Sociale vaardigheidstraining van kinderen met een autisme spectrum stoornis’ (SOVATASS) werken onderzoekers, onderwijs, behandelaars in Noord-Nederland en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie samen om de behandeling te verbeteren en de tijdens het project opgedane kennis te verspreiden.

Het probleem: motivatie en transfer

Professionals bevestigen dat de bestaande trainingen hen te weinig handvatten voor bieden voor een meer effectieve behandeling. Het probleem van de huidige sociale vaardigheidstraining (SoVa) is aan de ene kant het gebrek aan motivatie bij kinderen met autisme om de training vol te houden en aan de andere kant de beperkte toepassing van dat wat kinderen in de SoVa-training leren naar het dagelijks leven (transfer). Om diverse redenen lukt het onvoldoende om met de werkvormen in de huidige training te anticiperen op de grote heterogeniteit van deze doelgroep.

Behandeling beter laten aansluiten bij het individuele, moderne kind

Zorgprofessionals concluderen dat aanpassing van de werkvormen gewenst is en hiervoor is een innovatieve blik nodig. De professionals willen nadrukkelijk kijken naar de inzet van digitale toepassingen. Men denkt hiermee enkele knelpunten (zoals tijdgebrek, weinig variëteit en transfer) te kunnen wegnemen. Bovendien zien zorgprofessionals dat de sociale interactie en belevingswereld van de doelgroep steeds digitaler wordt; de hulpverlening zou hier meer op moeten aansluiten. Om het effect van de SoVa-trainingen te vergroten, ontwikkelen de betrokken partijen een zogenoemd Behaviour Change Support System (BCSS). Dit BCSS zal bestaan uit enkele digitale toepassingen die met elkaar een logisch samenhangend geheel vormen, passend bij de doelen en methodische kaders die professionals hanteren in de SoVa-trainingen. De toepassingen moeten een set van op maat aan te bieden interventies zijn, gericht op belangrijke, noodzakelijke vaardigheden in sociale interactie.

Kennis delen

Naast de ontwikkeling van het BCSS richt het project zich ook op het delen van de gedurende het ontwikkelproces van dit BCSS opgedane kennis. Kinderen met autisme en hun ouders zijn intensief betrokken bij het ontwerpen van de digitale toepassingen. Samen met professionals vanuit de kinder- en jeugdpsychiatrie, jeugdhulp en scholen genereren zij breder inzetbare kennis op:

• whitepaper met inhoudelijke ontwerpprincipes en onderbouwing van de ontwerpkeuzes van het BCSS
• whitepaper met ontwerpmethoden voor ontwerponderzoek voor en met deze doelgroep
• implementatie-roadmap met maatregelen voor een succesvolle en duurzame implementatie van het BCSS in de praktijk

Daarmee is er in dit project aandacht voor verbetering van interventies in de jeugdhulp voor een specifieke doelgroep, én voor een meer integrale, duurzame aanpak om deze innovaties zorgvuldig te implementeren en te evalueren.

Samenwerkende partijen

Het project is een samenwerkingsverband tussen de lectoraten Zorg voor Jeugd, Zorg & Innovatie in de Psychiatrie en iHuman (NHL Hogeschool), het lectoraat User-Centered Design (Hanzehogeschool) en het lectoraat ICT innovatie in de Zorg (Windesheim). De kerngroep werkt daarbij samen met Accare, Kinnik en GGZ Drenthe, diverse scholen basis- en voortgezet onderwijs in Noord-Nederland, het RGOc, Rijksuniversteit Groningen en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. 8Dgames ontwikkelt de digitale toepassingen.