Er is geen volledige duidelijkheid over de oorzaken van het ontstaan en aanhouden van depressies bij kinderen. Men kan nog niet helemaal verklaren waarom de een er wel last van heeft en de ander niet. Onderzoekers denken aan een samenspel van lichamelijke factoren die een zekere kwetsbaarheid voor depressie veroorzaken en invloeden vanuit de omgeving van de betreffende kinderen. Ook persoonlijke eigenschappen spelen een rol.

Er zijn geen redenen om aan te nemen dat de oorzaken van het ontstaan en voortduren van de persisterende depressieve stoornis (dysthymie) geheel andere zijn dan bij depressie.

Lichamelijke factoren

Wat de lichamelijke factoren betreft, denkt men dat het ontstaan van depressie voor een klein deel door erfelijke factoren wordt bepaald. Verder wordt de kwetsbaarheid voor depressie mede veroorzaakt door afwijkingen in de chemische processen in de hersenen en door hormonale oorzaken. Ook blijkt dat depressie vaker kan optreden bij kinderen met een lichamelijke (‘somatische’) ziekte of bij het gebruik van drugs of medicijnen. Vaak hebben kinderen met depressie een teruggetrokken karakter.

Psychische factoren

De manier waarop het kind de wereld om zich heen bekijkt en interpreteert: ‘Iedereen keert zich tegen mij’, ‘Eigenlijk heb ik altijd pech’, ‘Zie je wel, het lijkt wel alsof ik voor het ongeluk geboren ben’. Professionals spreken in dit verband over ‘problemen met de cognitieve informatieverwerking’.

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die invloed kunnen hebben op depressies, kunnen zijn:

• Belangrijke gebeurtenissen in het leven, vooral gebeurtenissen die te maken hebben met echtscheiding of verlies van ouders, gezinsleden of andere mensen die veel betekenen.
• Ervaringen met geweld en (seksueel of emotioneel) misbruik kunnen belangrijk zijn bij het ontstaan van depressie.
• Negatieve interacties zoals afgewezen worden, of een negatieve manier van met elkaar omgaan in het gezin.
• Negatieve ervaringen in contacten met leeftijdgenoten; dit speelt vooral een rol bij jongeren (bijvoorbeeld langdurig pesten op school).

Neurobiologische factoren

Het is aannemelijk dat verwaarlozing en vroege traumatisering de ontwikkeling van de hersenen kunnen beïnvloeden. Hoewel hierover in de neurobiologie maar weinig onderzoek beschikbaar is, denkt men dat een verhoogde kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van een depressie – na bijvoorbeeld seksueel misbruik of emotionele mishandeling – deels kan worden toegeschreven aan het feit dat het stresssysteem in de hersenen zich anders ontwikkeld heeft (verhoogde ‘reactiviteit’ en een gebrekkige regulatie daarvan).