Marielle Dekker onderzocht een instrument om gedragsproblemen vast te stellen bij kinderen en jongeren met verstandelijke beperkingen. Ook keek ze naar het voorkomen van psychiatrische stoornissen bij deze groep. Veel jongeren met een verstandelijke beperking én psychische klachten blijken hiervoor geen geestelijke gezondheidszorg te ontvangen. 

Marielle Dekker heeft haar proefschrift ‘Psychopathologie bij kinderen met verstandelijke beperkingen: vaststelling, prevalentie en voorspellende factoren’ uitgevoerd op de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het Sophia Kinderziekenhuis/ Erasmus MC. Uit dit representatieve onderzoek bij ruim 1000 jeugdigen van 6 tot 19 jaar met verstandelijke beperkingen in de provincie Zuid-Holland blijkt dat de Vragenlijst over Ontwikkeling en Gedrag (VOG- ouder- en leerkrachtversie; de Nederlandse vertaling van de Australische Developmental Behaviour Checklist) een betrouwbaar en valide instrument is voor de vaststelling van gedragsproblemen bij deze groep.

Bijna de helft van de jeugdigen met verstandelijke beperkingen blijkt ernstige gedragsproblemen te hebben, hetgeen drie tot vier keer vaker is dan bij jeugdigen zonder verstandelijke beperkingen het geval is. Vooral sociale problemen, aandachtsproblemen en agressief gedrag komen vaker voor.

In dit onderzoek is een jaar later ook gekeken naar het voorkomen van psychiatrische stoornissen bij deze groep. Rond de 22% van de jeugdigen voldeed aan de criteria voor een DSM-IV angststoornis, 25% aan die van een gedragsstoornis en bijna 4,5% aan die van een stemmingsstoornis. Minder dan een derde van deze jeugdigen hadden voor hun psychische problemen geestelijke gezondheidszorg ontvangen. Bij ruim een derde van de jeugdigen was sprake van een co- morbide stoornis, hetgeen zorgde voor een groter risico om op meerdere gebieden het dagelijkse leven beperkt te worden. Ook van deze jeugdigen had ongeveer de helft in het afgelopen geen geestelijke gezondheidszorg ontvangen.

De sterkste voorspellers van bovengenoemde DSM-V stoornissen een jaar later, waren eerdere problemen met emoties en gedrag, beperkingen in sociale competentie, beperkingen in dagelijkse vaardigheden, gezondheidsproblemen bij de jeugdige, geestelijke gezondheidsproblemen bij de ouders en negatieve levensgebeurtenissen. Geslacht, leeftijd en sociaal-economische status bleken significante moderatoren.

Deze resultaten benadrukken het belang van het oog hebben voor en op gestandaardiseerde wijze vaststellen van gedragsproblemen en psychische problemen en gerelateerde risicofactoren bij deze kwetsbare doelgroep binnen de jeugdzorg.

Bekijk ook

Marielle Dekker is projectcoördinator bij de Academische Werkplaats Kajak

Ga naar de website van het Landelijk Kenniscentrum LVB