In dit proefschrift wordt de effectiviteit van VoorZorg bij hoog risico zwangeren in vergelijking met de gebruikelijke zorg in Nederland beschreven.

De foetale en vroege ontwikkeling kan negatief beïnvloed worden bij kinderen die opgroeien in gezinnen met een lage sociaaleconomische status. Deze kinderen worden blootgesteld aan verschillende negatieve omgevingsfactoren, zoals stress en drugsmisbruik. Ze hebben een verhoogd risico om slachtoffer van kindermishandeling te worden en om getuige te zijn van huiselijk geweld, wat ook een vorm van kindermishandeling is. Kindermishandeling heeft vele negatieve gevolgen voor de mentale en lichamelijke gezondheid van het jonge kind die de levensloop van het kind kunnen bepalen. Zo is kindermishandeling een belangrijke determinant voor negatief gezondheidsgedrag, en voor crimineel gedrag en partnergeweld (IPV). De gevolgen van het opgroeien in een hoog-risico gezin hebben ook invloed op de volgende generaties, omdat risicofactoren van generatie op generatie worden doorgegeven. De maatschappelijke impact van het opgroeien in een hoog-risico gezin is hoog; de kosten van kindermishandeling zijn enorm, niet alleen in zorg en welzijn, maar ook door lage opleiding, minder participatie op de arbeidsmarkt en de (im-) materiële kosten van criminaliteit. Het is daarom van belang vroeg in te grijpen en de intergenerationele cirkel van problematiek in deze gezinnen te doorbreken om zodoende gezondheidsrisico’s en maatschappelijke kosten te voorkomen.

Het Nurse-Family Partnership (NFP) in the Verenigde Staten (VS) heeft als doel om risico factoren bij hoog-risico zwangeren aan te pakken om daarmee kindermishandeling te voorkomen. Voor zover wij weten, is het NFP programma de enige effectieve interventie voor de primaire preventie van kindermishandeling. Het NFP is een huisbezoekprogramma waarbij hoog risico zwangeren thuis worden bezocht door getrainde verpleegkundigen. Hoog-risico zwangeren ontvangen 40 tot 60 huisbezoeken tijdens de zwangerschap en de eerste 2 levensjaren van het kind.

Vanwege de positieve resultaten van het NFP in de VS is besloten om het programma naar Nederland te halen in nauwe samenwerking met David Olds. Hiertoe is allereerst het programma vertaald en cultureel aangepast aan Nederland (VoorZorg) waarbij ook aandacht is geweest voor de implementatie. Vanaf 2007 werd de effectiviteit van VoorZorg onderzocht door middel van een gerandomiseerde trial (RCT) in tien regio’s in Nederland. Dit is de eerste effectstudie buiten de VS waar de effectiviteit van NFP/VoorZorg op het voorkomen van risicofactoren voor alsmede van feitelijke kindermishandelingen verwaarlozing wordt onderzocht. In dit proefschrift wordt de effectiviteit van VoorZorg bij hoog risico zwangeren in vergelijking met de gebruikelijke zorg in Nederland beschreven.