Een groeiend aantal jongeren heeft last van depressieve klachten, daarnaast dreigt depressie volksziekte nummer 1 te worden. Het is dan ook geen vraag of we aan depressie preventie moeten doen maar meer hoe? Hoewel er aan preventieprogramma’s geen gebrek is, worden programma’s vaak ad hoc geïmplementeerd ten behoeve van onderzoek en is er geen continuering na afronding van het onderzoek.

In het proefschrift ‘Learn to dance in the STORM: Depression prevention in adolescents’ onderzoekt Karlijn Heesen onder andere de effectiviteit van de STORM aanpak. Deze depressiepreventie aanpak kenmerkt zich door een stevige regionale samenwerking waarin scholen, hulpverleners en gemeenten samenwerken in het signaleren en aanpakken van signalen van somberheid. De aanpak is onder andere geïmplementeerd in Noord Oost Brabant en concreet betekent dit dat jaarlijks alle tweedejaars leerlingen op middelbare scholen in de regio gescreend worden op depressieve klachten en suïcidaliteit. De screening wordt uitgevoerd door de GGD en is onderdeel van het standaard gezondheidsonderzoek. Jongeren waarbij een vermoeden is van suïcidaliteit worden binnen 48 uur gezien door de jeugdverpleegkundig of arts. Er wordt een schatting gemaakt van de ernst en er wordt zo nodig verwezen voor verdere hulpverlening. Jongeren met verhoogde depressieve klachten wordt het preventieprogramma Op Volle Kracht aangeboden. Dit is een kortdurende groepstraining met technieken vanuit de cognitieve gedragstherapie. De training wordt gegeven door een gedragsdeskundige verbonden aan school samen met een ketenpartner, bijvoorbeeld een jeugdverpleegkundige of medewerker van het wijkteam. Karlijn Heesen heeft in haar onderzoek het aanbieden van Op Volle Kracht vergeleken met het aanbieden van psycho-educatie waarbij jongeren tips kregen om hun stemming te verbeteren.

De resultaten van het onderzoek laten nu zien dat het volgen van een training gebaseerd op cognitieve gedragstherapie effectief is in zowel het verminderen van depressieve- als angstklachten, ook op de langere termijn, en effectiever dan psycho-educatie. Daarbij had de aanpak directe opbrengsten doordat jongeren met sterk verhoogde suïcidaliteit gesignaleerd en doorverwezen konden worden voor verdere hulp.

De STORM aanpak is daarmee succesvol en dit is niet onopgemerkt gebleven. Karlijn Heesen won de eerste Jan Mokkenstorm prijs van 113 Zelfmoordpreventie voor het uitvoeren van onderzoek dat bijdraagt aan het terugdringen van suïcides. Daarnaast staat STORM op de landelijke agenda suïcidepreventie waarbij het uiteindelijke doel is om STORM landelijk te implementeren.

Leer je graag meer over dit onderwerp?
Bekijk het interview met onderzoekers van het STORM-programma
Lees verder in het kennisdossier over suïcidepreventie bij jongeren