De CJG Praktijkondersteuner Jeugd (POH-jeugd) brengt jeugd-expertise naar de huisartsenpraktijk en draagt daarmee bij aan een integrale en effectieve aanpak en inzet van passende hulp op basis van de volgende uitgangspunten: problematiek normaliseren en laagdrempelige hulp dichtbij huis organiseren.

De POH-jeugd werkt vanuit het CJG samen met de huisarts en pakt alle vragen op omtrent opvoeden, opgroeien en ggz voor jeugd tot 23 jaar. De POH-jeugd is bewust breder dan alleen de ggz. “Dit maakt de POH-jeugd in deze regio uniek.” “Soms komen gezinnen binnen met ggz-problematiek, maar dan blijkt er veel meer te spelen (bijvoorbeeld een vechtscheiding). Je kunt de ggz-problematiek dan normaliseren, wat in de tweede lijn waarschijnlijk had geleid tot diagnostische trajecten.” Het doel van de inzet van praktijkondersteuners is om een integrale en effectieve aanpak te realiseren en passende hulp te bieden dichtbij huis. De POH-jeugd adviseert daartoe op het gebied van behandeling en begeleiding van gezinnen. Tevens zijn de praktijkondersteuners geschoold om zelf handelingsgerichte diagnostiek uit te voeren en kortdurende begeleiding of behandeling te geven. Als de behoefte hieraan na de aanmelding snel duidelijk wordt dan wordt dit door de praktijkondersteuners verzorgd. Indien gezinsbegeleiding wordt geïndiceerd, dan legt ook hierbij de POH-jeugd contact met het CJG.

Het team praktijkondersteuners bestaat uit 16 gedragswetenschappers die vanuit het CJG gedetacheerd zijn als POH-jeugd bij ruim 30 huisartsenpraktijken. Zij hebben regelmatig intervisie, supervisie en overleg over procesmatig zaken (knelpunten). “Wij geloven in hoogopgeleide mensen aan de poort. We kiezen voor wetenschappelijk opgeleide medewerkers die fatsoenlijke triage kunnen doen en een goede inschatting kunnen maken (van wat nodig is).” De medewerkers zijn bovendien geschoold op het gebied van cognitieve gedragstherapie, EMDR, systeemtherapie, geweldloos verzet, rouwverwerking en een aantal laagdrempelige interventies en behandelmethoden. Door een goede triage en een ruim aanbod vanuit de POH-jeugd worden uiteindelijk minder mensen doorverwezen. De POH-jeugd brengt bovendien kennis over effectieve interventies en de actuele beschikbaarheid daarvan mee naar de praktijk, waar huisartsen vervolgens van kunnen leren. De samenwerking tussen de praktijkondersteuners en de huisartsen wordt als prettig ervaren en van gelijkwaardig niveau.

Wat waren de aanleiding en doelstelling?

Het idee is ongeveer 3 jaar geleden op organische wijze ontstaan tijdens gesprekken tussen huisartsen en een van de gemeenten.

Wat zijn de resultaten tot nu toe?

“We zijn begonnen met 1 POH-jeugd en zijn nu uitgebreid naar 16.” In Haarlem en Zandvoort wordt in veel huisartsenpraktijken gewerkt met een POH-jeugd. In ongeveer 70% van de gevallen wordt een patiënt, zonder doorverwijzing naar specialistische hulp, geholpen door de POH-jeugd.

Waar is de CJG praktijkondersteuner trots op?

“Wij zijn trots op het aantal patiënten dat we zelf kunnen helpen binnen de praktijken. ”

Welke vraagstukken zijn bij deze variant van belang?

Heldere doelstellingen

Er is niet een stuk opgesteld dat door alle huisartsen is gelezen en vastgesteld bij aanvang van het initiatief. Er werd als gezamenlijk doel gesteld om de jeugdhulp dichtbij te brengen. Dit werd omarmd door alle partijen. De gemeente heeft het CJG gemandateerd en er wordt ook verantwoording afgelegd door het CJG. De gemeente heeft bewust gekozen om het CJG centraal te stellen. “Het CJG is de transformator, de innovatieve instelling die de brede toegang moet waarborgen.”

Inzicht in de context

Het is belangrijk dat de samenwerking tussen de praktijkondersteuners en de huisartsen vorm krijgt op basis van de relatie en dat er sprake van maatwerk is bij de implementatie en uitvoering van de POH-jeugd. Huisartsen kunnen ervoor kiezen gebruik te maken van het aanbod (POH-jeugd) om laagdrempelige zorg aan te bieden aan hun patiënten. In iedere wijk spelen andere problemen en zijn er andere zorgbehoeften en dus andere verwijzingen nodig.

Samenwerking

De samenwerkingspartners in de wijk zijn onder andere het CJG-team en de basisinfrastructuur; dit verloopt goed. “We zeggen tegen huisartsen dat het fijn is dat ze een kamer beschikbaar stellen, maar dat het pas echt gaat werken als je samen een kop koffie drinkt.” In de praktijken waar dat laatste het minst gebeurt, verloopt de samenwerking moeizamer. De POH-jeugd en huisartsen worden aangemoedigd om elkaar op te zoeken en te spreken. Door middel van teamwork en overleg kan de beste zorg worden verleend.

Het ingekochte zorgaanbod is groot en breed. Dat is nu ondergebracht in een app (Hulp In Beeld), zodat iedereen het zorgaanbod gemakkelijk kan vinden. “Als een POH-jeugd zoekt op dagbesteding, dan verschijnen alle mogelijkheden.” Dat is helpend. Er wordt ook veel aan elkaar gevraagd en onderling uitgewisseld.

Regie en verantwoordelijkheid

De POH-jeugd wordt vanuit het CJG gedetacheerd bij de huisarts en registreert in het systeem van de huisarts. Als de cliënt het wil, dan wordt hij of zij aangemeld bij het CJG. Er wordt nauw overlegd met de huisarts. Iedereen heeft een eigen beroepsverantwoordelijkheid, maar iedereen draagt ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de zorg aan de cliënt.

Functieprofiel

Vanuit een werkgroep POH-jeugd is een functieprofiel opgesteld. Een van de punten hieruit is dat de functie een combinatiefunctie moet zijn van verschillende werkzaamheden. De gedragswetenschappers hebben primair drie taken: werkbegeleiding geven aan teams, POH-jeugd taken en een bijdrage leveren aan beleids- en methodiekontwikkeling  en het op organisatieniveau inbrengen van actuele gedragswetenschappelijke kennis en expertise. “We geloven in de cocktail van die drie taken.” “Het is leuk om de kennis die je opdoet als POH-jeugd te delen met anderen, want je bent constant in ontwikkeling.” Het helpt ook bij het doorverwijzen: “Als je ook in een CJG-team werkt als werkbegeleider, dan heb je goed zicht op wat er speelt in de wijk en wat er aan expertise bij collega’s zit.”

Financiering en juridische kaders

“We hebben een detacheringsovereenkomst. De financiering verschilt per praktijk en per gemeente.” Het werk van de POH-jeugd betreft niet alleen jeugdhulp, maar ook huisartsenzorg (systemisch en preventief).

Dossiervorming en logistiek

De POH-jeugd maakt deel uit van de huisartsenpraktijk en registreert in het huisartsensysteem. Als een cliënt wordt aangemeld bij het CJG, dan wordt dat in een apart systeem geregistreerd. In de praktijk vormt dit geen knelpunt.

Kleine huisartsenpraktijken kampen soms met ruimtegebrek, waardoor er niet alle dagdelen plek is voor de POH-jeugd. Dit wordt opgelost doordat praktijken met elkaar samenwerken. “Je hebt huisartsen die delen.” Er worden dan  aparte overlegmomenten ingepland tussen de huisartsen en de POH-jeugd.

Bekijk uitleg bij alle vraagstukken die komen kijken bij jeugd-ggz ondersteuning in het voorveld