Mensen zonder een LVB met dwangmatig gedrag of een “dwangneurose” verzetten zich tegen de dwang om zinloze activiteiten te verrichten en worden tegelijkertijd angstig of panisch wanneer zij deze dwanghandelingen niet uitvoeren. Wanneer dit hen in hun dagelijks functioneren belemmert, spreken we van een obsessief-compulsieve stoornis.

Bij mensen met een LVB ziet men vaak een dwang om bepaalde activiteiten voortdurend te herhalen. Bij hen lijkt het verzet tegen de dwanghandelingen en de angsten minder ernstig te zijn dan bij de doorsnee populatie. Men spreekt bij jeugdigen en volwassenen met een LVB dan ook niet zo gauw van een obsessief-compulsieve stoornis, maar veel meer van “dwangmatig gedrag”.

Daarbij is het met het oog op behandeling van groot belang zoveel mogelijk de achtergrond van dit dwangmatig te achterhalen. Daarbij doen zich verschillende mogelijkheden voor. Het dwangmatig gedrag kan voortkomen uit:

• rigiditeit vanwege verminderde flexibiliteit op grond van de verstandelijke beperking.
• een obsessief-compulsieve stoornis.
• repetitief gedrag in kader onderstimulatie.
• repetitief gedrag in kader pervasieve ontwikkelingsproblematiek etc.

Prevalentiecijfers hebben wij niet gevonden. Dŏsen (2008) stelt vast dat angststoornissen en obsessief-compulsieve stoornissen bij mensen met een LVB “betrekkelijk vaak” voorkomen.