Effectiviteit

Van alle SSRI’s is sertraline het meest onderzocht (o.a. POTS 2004) en geregistreerd voor OCS bij kinderen vanaf 6 jaar. Fluvoxamine is geregistreerd bij kinderen met OCS vanaf 8 jaar. Andere SSRI’s zijn voor deze indicatie niet geregistreerd bij kinderen maar worden wel off-label voorgeschreven en zijn onderzocht (fluoxetine, escitalopram, citalopram). Clomipramine, als sertonerg TCA is ook geregistreerd voor OCS bij kinderen vanaf 5 jaar.

Er is te weinig wetenschappelijk informatie beschikbaar over verschillen in effectiviteit van de verschillende SSRI’s om daarin een keuze te maken. Echter in de meest recente netwerkanalyse van Tao et al (2022) bleek escitalopram effectiever dan de andere SSRi’s. Dit gegeven moet wel met enige terughoudendheid worden geïnterpreteerd.

Daarom moet de keus gemaakt worden op basis van registratie, mogelijke bijwerkingen en interacties en ervaringen van de clinicus.

Varigonda en collega’s (2016) laten in een meta-analyse zien dat clomipramine iets effectiever is dan SSRI’s. Het meeste effect is in het begin van de behandeling. Gezien het bijwerkingenprofiel van clomipramine (een tricyclisch antidepressivum) wordt toch voor een SSRI als eerste optie gekozen.

Belangrijke informatie

Suicidaliteit: Uit onderzoek blijkt dat er een licht verhoogd risico is op suïcidaliteit bij gebruik van SSRI’s in de behandeling van kinderen met OCS, ten opzichte van placebo. De voordelen van behandeling met SSRI’s zijn echter groter dan de risico’s op suïcidaliteit (Bridge e.a., 2007; Hammad e.a., 2006). Deze conclusie is gebaseerd op de uitkomsten van twee grote meta-analyses naar de relatie tussen het gebruik van SSRI’s en het voorkomen van suïcidaliteit bij kinderen.

Paroxetine geeft bij jongeren meer kans op suïcidaliteit dan andere SSRIs. De fabrikant raadt af paroxetine voor te schrijven bij kinderen, zie Medicatieoverzicht. Om deze reden wordt paroxetine niet vermeld onder toepasbaarheid en gebruiksgemak (expert overweging).

Overige bijwerkingen: Zie – voor informatie over overige bijwerkingen – bijwerkingen algemeen onder SSRI’s in het Formularium.

Toepasbaarheid: Sertraline, fluoxetine, fluvoxamine en citalopram kunnen ook bij comorbiditeit zoals ASS, ADHD en tics worden voorgeschreven. Bij kinderen onder de 6 jaar is er geen onderzoek gedaan met deze middelen. Sertraline is geregistreerd bij kinderen met OCS in de leeftijd van 6-17 jaar. Fluvoxamine is geregistreerd bij kinderen met OCS vanaf 8 jaar. Fluoxetine, escitalopram en citalopram zijn niet geregistreerd bij kinderen met OCS.

Gebruikersgemak: Voor de verschillen in gebruikersgemak tussen de verschillende SSRI’s bij OCS, zie onderstaande tabel.

 

Tabel 1: Verschil in gebruikersgemak tussen de verschillende SSRI’s bij OCS

Naam	Gebruikersgemak
Sertraline	Tabletten & Dranken, eenmaal daagse dosering
Fluoxetine	Tabletten, Eenmaal daagse dosering
Fluvoxamine	Tabletten, Eenmaal of tweemaal daagse dosering
Citalopram	Tabletten & Druppelvloeistof, Eenmaal of tweemaal daagse dosering

Voorschrijfprotocol voor Sertraline

Bij de start:

Geef het kind en de ouders uitleg over de medicatie (effecten, bijwerkingen, wanneer resultaat te verwachten) en de over volgende afspraken.

• Starten medicatie t/m 11 jaar 1/2 tablet (25 mg),
• vanaf 12 jaar 1 tablet (50 mg). Bespreek actief mogelijke bijwerkingen zoals toename agitatie, ontremming en mogelijk de toename van suïcidale gedachten. Leg uit hoe dan te handelen en verwijs door naar de site van Brainwiki.

Starten medicatie t/m 11 jaar 1/2 tablet (25 mg), vanaf 12 jaar 1 tablet (50 mg).

 

Tijdens de behandeling:

• Nagaan bijwerkingen aan de hand van de bijwerkingenlijst. Lijst invullen. Bij lichte tot matige bijwerkingen dosering handhaven. Bij ernstige bijwerkingen, dosis halveren en na een week herevalueren en eventueel verhogen. Over het algemeen verminderen bijwerkingen na twee weken.
• Indien medicatie goed wordt verdragen dosering verhogen met 1/2 tablet (25 mg) per week eventueel 1 tablet (50 mg) per week.
• Dosering niet verhogen bij ernstige bijwerkingen.
• Dosering niet verhogen in geval van bereiken remissie.
• Dosering niet verhogen indien gewenste dosering is bereikt (doeldosering 150 mg, max 200 mg per dag).
• Wanneer de patiënt is ingesteld en er zijn weinig bijwerkingen kan de frequentie van controles naar een keer per maand. Voor een goede beoordeling dient de medicatie 8-12 weken op de goede, maximale dosering te zijn gegeven.
• Bij effect 1 jaar continueren en daarna, in overleg, zeer geleidelijk afbouwen met goede monitoring op ontrekkingsverschijnselen en recidief klachten. Zo nodig kunnen taperingstrips worden overwogen.