Psychische problemen, klachten of stoornissen, kunnen worden onderscheiden naar aard, gradaties van ernst, complexiteit, het beloop en risicovolheid. Er is variatie in de mate waarin er sprake is van sociale steun, en de mate waarin er sprake is van gerelateerdheid aan de auditieve handicap en de communicatieve beperkingen en stressoren die daarmee samenhangen. Psychische problemen kunnen ook worden opgevat als een uiting van een verschuiving in het evenwicht tussen ontwikkelingsfase gerelateerde ontwikkelingstaken en –vaardigheden.

Mogelijke omgevingsstressoren kunnen het vervullen van die taken moeilijker maken, terwijl omgevingsgerelateerde beschermende factoren het vervullen van taken kunnen vergemakkelijken. Aan de andere kant kunnen sterke kanten van het kind het verwerven van de benodigde vaardigheden van het kind vergemakkelijken, terwijl de jeugdige ook over eigenschappen kan beschikken die het ontwikkelen van vaardigheden chronisch of in een specifieke ontwikkelingsfase kunnen belemmeren.

Risico-, maar ook protectieve factoren in de jeugdige die van invloed zijn op de kwetsbaarheid, kunnen van genetische, neurobiologische of psychologische aard zijn (Geeraets & van Leeuwen, 2008). Een sterke verschuiving in het evenwicht tussen taken en vaardigheden kan leiden tot psychische symptomen welke nader onderzoek wettigen. Zeker bij populaties kwetsbare jeugdigen die een groter risico lopen om geconfronteerd te worden met veel stressoren tegelijk, is goede diagnostiek voorwaarde om te kunnen afwegen in hoeverre herstel kan worden bereikt door in te spelen op versterking van de eigen kracht en versterking van de sociale steun, vermindering van stressoren, en/of behandeling die intensiever rekening houdt met vermindering van de kwetsbaarheden van de jeugdige en reductie van de symptomen. Vanwege de verhoogde prevalentie van psychische problemen in combinatie met de verhoogde kans om psychische problemen te missen door problemen van communicatieve aard en diagnostic shadowing, wordt in het onderwijs voor dove en slechthorende kinderen en jongeren in Nederland vroege signalering van mogelijke psychische problemen toegepast als middel om psychische problemen eerder op te sporen en gericht te kunnen behandelen (van Gent, Roefs, Luring & Nobels, 2017; Dethmers, van der Eijk, Hommers-Verhallen, van Gent & Nobels, 2017).