Wat is er bekend over suïcidepreventie bij jongeren met een licht verstandelijke beperking? Het dossier Suïcidepreventie bij jongeren is uitgebreid met de kennis die daarover op dit moment beschikbaar is. En aangevuld met nieuwe inzichten en aanbevelingen uit de praktijk, die het Landelijk Kenniscentrum LVB ophaalde via verdiepende gesprekken met professionals.

Over suïcidepreventie bij kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) is nog weinig bekend. Zo wordt er niet onderzocht of geregistreerd hoeveel mensen die suïcide plegen ook een LVB hebben. Er zijn wel aanwijzingen dat mensen met een LVB kwetsbaarder zijn: de risicofactoren die in algemene zin gelden, komen vaker voor binnen deze groep.

Inzichten en aanbevelingen uit de praktijk

Het Landelijk Kenniscentrum LVB voerde gesprekken met zeven professionals uit de gespecialiseerde LVB-(jeugd)zorg en de forensische LVB-zorg. Zij hebben zich binnen hun organisatie verdiept in het onderwerp suïcide en suïcidepreventie.

De gesprekken leverden concrete kennis op over suïcidaliteit en suïcidepreventie in de gespecialiseerde LVB-zorg. In welke mate komen suïcidaal gedrag en suïcidale uitingen voor bij kinderen en jongeren met een LVB? Hoe komt het dat zij een verhoogd risico hebben? En hoe laat je gespreksvoering en ondersteuning aansluiten op de specifieke kenmerken van een LVB?

Een van de  professionals benadrukte het belang van aandacht voor het feit dat een LVB het leven niet eenvoudiger maakt. Wat kun je dan bieden ter ondersteuning? “Een perspectief, het leren leven met een verstandelijke beperking. Je kan geen automonteur worden of een bediende op een terras, maar wat kan je dan wel? Hoe leer je omgaan met de pijn die het jou oplevert dat je niet bent zoals je broer?”

De belangrijkste inzichten uit de gesprekken zijn opgenomen in het kennisdossier Suïcidepreventie bij jongeren. Een uitgebreidere weergave van de bevindingen uit de interviews en de wetenschappelijke literatuur wordt verwerkt in een artikel voor het tijdschrift LVB Onderzoek & Praktijk dat halverwege 2022 zal verschijnen.

Samen in gesprek over suïcidepreventie en LVB

Meer dan 500 professionals en ervaringsdeskundigen waren najaar 2021 bij de studiemiddag Suïcidepreventie bij jongeren van Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en het Landelijk Kenniscentrum LVB – open gesprekken, treffende verhalen en leerzame visies op suïcidepreventie, met extra aandacht voor jongeren met een LVB.

Tips van een ervaringsdeskundige

Uit een openhartig gesprek tussen ervaringsdeskundige Carlijn Mol en haar oud-therapeut kwamen concrete tips voor jongeren en hulpverleners:

• Probeer je te uiten, het kan dat de ander het spannend en eng vindt, maar anders blijf jij er mee zitten.
• Noem het beestje (de zelfmoordgedachten en -gedragingen) bij de naam
• Wees direct en vraag hoe het echt met iemand gaat.
• Wees niet bang voor het gebruik van humor

Luister je wel naar mij? Het verhaal van Anne

GZ-Psycholoog Petra Snip van Levvel vertelde hoe haar team Anne kon helpen, een meisje met LVB dat worstelt met chronische suïcidaliteit. Vanuit de wens om Anne in leven te houden zet het behandelteam in eerste instantie in op onvrijwillige zorg met een-op-een-begeleiding. Als de problematiek niet verbetert kiest het team voor een aanpak die haar behoefte aan autonomie ondersteunt: vanaf dat moment geen onvrijwillige zorg meer.

Hoe doe je dit bij een jonge vrouw die functioneert op LVB-niveau? Gerichte ondersteuning voor de begeleiders leidde tot vertrouwen en uiteindelijk trots binnen het behandelteam. De nieuwe aanpak zorgde voor een afname van automutilatie en suïcidepogingen, en Anne is beter in staat om gevoelens te benoemen en te uiten en om hulp of steun te vragen.

Ook interessant

Suïcidepreventie in de jeugd-ggz: aanbevelingen uit de praktijk
Meer nieuwsberichten van het Kenniscentrum