De Academische werkplaats Kajak brengt een nieuwe handreiking uit: Psychofarmaca bij jeugdigen en jongvolwassenen met een LVB en psychische stoornissen. “Bloed, zweet en tranen heeft het gelukkig niet gekost,” licht psychiater en voorzitter van de multidisciplinaire werkgroep Margriet Laar toe, “maar koffie, geduld en heel wat kilometers in de trein wel.” Het was dan ook geen kleine klus om verschillende disciplines (volwassenenpsychiatrie, kinder- en jeugdpsychiatrie, verpleegkunde en arts verstandelijk gehandicapten) samen te brengen en tot consensus te laten komen.

Psychofarmaca, ofwel geneesmiddelen die invloed hebben op het denken en het voelen, worden in de praktijk vaak ingezet voor psychische stoornissen bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Toch zijn er geen algemene standaarden of richtlijnen voor, en je kan niet zomaar aannemen dat middelen hetzelfde effect hebben als bij mensen zonder verstandelijke beperking. Het zette de werkgroep voor lastige vragen. Welke onderwerpen behandel je wel en niet, waar trek je de grens en hoe ga je om met de beperkte evidentie voor deze doelgroep? Het zijn lastige keuzes die de werkgroep uiteindelijk beslecht heeft door naast de meest gebruikte antidepressiva, antipsychotica, anxiolytica en hypnotica, stemmingsstabilisatoren en stimulantia ook ‘algemene aanwijzingen voor het gebruik van psychofarmaca bij mensen met een LVB’ op te nemen. Daarin worden beknopt de randvoorwaarden voor een geslaagd medicatieconsult besproken.

Gebrek aan onderzoek

Het gebrek aan voldoende gedegen wetenschappelijk onderzoek speelde de werkgroep ook parten. ‘Aanvankelijk wilden we een indeling maken naar mate van evidentie,’ maar alleen voor risperidone (een antipsychoticum) en methylfenidaat (een middel tegen ADHD-klachten) zijn voldoende degelijk onderzocht. Voor alle andere psychofarmaca zijn wel veel gevalsbeschrijvingen en observationeel onderzoek, maar geen gerandomiseerde gecontroleerde proeven gedaan. Om die reden hebben we besloten de onderzoeksresultaten te benoemden als “er zijn aanwijzingen dat…”.’

‘Al met al zijn we reuzetrots op het resultaat, dat ook gezien moet worden als een werkdocument. Als er feedback komt vanuit het werkveld dan juichen we dat toe en integreren we het met de huidige handreiking.’ De Handreiking Psychofarmaca bij jeugdigen en jongvolwassenen met een LVB en psychische stoornissen is bedoeld voor psychiaters, artsen verstandelijk gehandicapten en verpleegkundig specialisten, en is gratis te downloaden van de site van de Academische Werkplaats Kajak.

Meer informatie

Download de handreiking Psychofarmaca bij jeugdigen en jongvolwassenen met een LVB en psychische stoornissen

Ga naar het nieuwsoverzicht