Na 10 jaar viel dit najaar het doek voor Samen Sterk zonder Stigma. Op de valreep deelden zij hun waardevolle expertise met team Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie: wij mochten de állerlaatste training over destigmatiserende taal bijwonen. Communicatiemedewerker Anya deelt de belangrijkste geleerde lessen. “Iedereen die communiceert in de psychische gezondheid zou dit moeten weten. Taal heeft impact!”

“Iedereen heeft vooroordelen, en gebruikt onbewust stigmatiserende taal.” Trainer Judith de Laat trapt af met een confronterende boodschap. De Laat, communicatiemanager bij Sterk zonder Stigma, gaf de training samen met Jessica Rits: collega-communicatieprofessional en Samen Sterk-ambassadeur.

De trainers blijven realistisch: “Bij iedereen gaat het weleens mis,” verzekeren ze ons. Ja, ook bij Samen Sterk zonder Stigma. En bij het Kenniscentrum; dat geven we ruiterlijk toe. “Het belangrijkste is dat je communiceert vanuit een goede intentie. Dát is het startpunt,” geven Judith en Jessica ons mee. Met die intentie zit het wel snor. Ons team helpt graag om de beweging van Samen Sterk in gang te houden.

Waarom deze training?

Als communicatiemedewerker werk ik samen met collega’s aan nieuwe, informatieve teksten voor ouders van kinderen met psychische kwetsbaarheden. Hoe schrijf je die zonder stigma en vooroordelen, vroegen we ons af? We willen ouders informeren en ondersteunen, maar niet betuttelen. Heldere, begrijpelijke taal gebruiken, maar niet te kort door de bocht zijn.

We vroegen Samen Sterk om advies: kunnen jullie met ons meelezen? Zeker kon dat. Maar beter nog, stelde Judith voor: “We leren jullie hoe je zélf kan schrijven zonder stigma. Het komt nauw en het vereist een bepaalde gevoeligheid, maar het is geen hogere wiskunde.”

De valkuilen op een rij

In een compact maar compleet ochtendprogramma kwamen de meest voorkomende stigmavalkuilen voorbij. Wij/zij-denken, bijvoorbeeld: ‘zulke mensen,’ of ‘dat kind is anders dan de rest van de klas.’

Een (sociale) norm opleggen is er nog een. Als je zo’n norm zwart op wit in een tekst zet, houd je hem mede in stand. Het ogenschijnlijk onschuldige zinnetje ‘dat belemmert je’ is een voorbeeld. Deze woordkeuze legt de nadruk op de problemen. ‘Dit kan je misschien helpen’ klinkt alweer heel anders. Taal heeft impact!

Maar hoe dan wél?

De valkuilen zitten in een klein hoekje, zo blijkt. Je kijkt er gauw overheen. De kunst is dus om er een scherp oog voor te ontwikkelen, en met elkaars teksten mee te lezen. Realiseer je bovendien dat iedereen in hokjes denkt. En dat is ook niet altijd erg, legt Judith uit: “Hokjesdenken doen we niet voor niets. Het geeft duiding. Wel is het goed om je aangeleerde associaties tegen het licht te blijven houden.”

Wees je er dus van bewust dat iedereen anders is en dingen anders ervaart. En stel je open en kwetsbaar op, adviseert Jessica. “Benoem dat er gradaties zijn: we weten dat het in de praktijk maatwerk is.”

Vallen en opstaan

Bij het Kenniscentrum blijven we leren, met vallen en opstaan. Tijdens het schrijven praten we veel met elkaar. Welke termen gebruiken we? Kiezen we voor ‘vluchtelingenkinderen’, of ‘kinderen met een vluchtelingen- of migratieachtergrond’? Soms moeten we compromissen sluiten, en kiezen we de term waar mensen op googelen. De kennis moet tenslotte wel gevonden worden.

Jessica en Judith sloten de training af met een concrete tip: “Spreek elkaar aan op stigmatiserend taalgebruik, als collega’s en zorgverleners onder elkaar.” Valt jou als lezer iets op in de teksten van het Kenniscentrum? Geef het dan aan ons door via het reactieformulier onderaan deze pagina.

Meer weten?

Samen Sterk zonder Stigma is als organisatie opgeheven. Op de website vind je nog steeds alle opgebouwde kennis voor een wereld zonder stigma.

Naar de website van Samen Sterk zonder Stigma

Ook interessant

Meer nieuwsberichten van het Kenniscentrum