Stigmatisering komt overal voor, ook in de jeugdhulp. De gevolgen van stigma zijn bij kinderen en jongeren met psychische problemen extra groot. Hieronder vind je een videoboodschap en een bijsluiter:

• Wat is stigma en hoe werkt het?
• Wat zijn de gevolgen van stigma?
• Hoe ervaren jongeren stigma in de jeugdhulp?
• Wat kun je als hulpverlener doen?

Ook is er een Kennisagenda, en een oproep aan alle partijen in de jeugdhulpverlening om actief stigmatisering tegen te gaan.

Uit een peiling van de Nationale Jeugdraad onder jongeren die behandeld zijn vanwege hun psychische kwetsbaarheden, blijkt dat stigmatisering ook voorkomt in de jeugdhulp. Dit is ook een bekend gegeven vanuit internationale literatuur. Jongeren geven als voorbeeld dat er op basis van hun diagnose soms al wordt aangenomen dat ze iets niet zouden kunnen. De zorg sluit hierdoor minder goed aan bij de wensen en behoeften van de jongere, wat gevolgen heeft voor hun herstel.

Werk je met kinderen en jongeren met psychische problemen? Dan komt deze bijsluiter goed van pas. Onderzoek laat zien dat de relatie tussen jou als hulpverlener en degene die je begeleidt of behandelt grote invloed heeft op het resultaat. Wanneer een kind of jongere zich gezien voelt, en niet gestigmatiseerd, is de behandeling succesvoller. Maar hoe doe je dat? In deze bijsluiter vertellen jongeren zelf over hun ervaringen met stigmatisering en wat jij als hulpverlener kunt doen om dit te voorkomen. Als hulpverlener kun je namelijk een belangrijke rol spelen in het voorkomen of verminderen van zelfstigmatisering bij kinderen en jongeren, en hoe zij omgaan met stigma vanuit de omgeving. Bijvoorbeeld door je bewust te zijn van je eigen houding: ook hulpverleners stigmatiseren weleens.

De video en bijsluiter doen een dringende oproep om zo bewustzijn en openheid te creëren onder professionals. Wees je bewust van stigma in de behandelkamer, en van je eigen rol daarin als hulpverlener. Ook binnen de jeugdhulp komen aannames en stereotypen voor.

Het goede nieuws – je kunt altijd iets doen om stigma tegen te gaan en een jongere te helpen. Een greep uit de tips van jongeren in de bijsluiter:

• Besef dat je weleens stigmatiseert: “En let daar ook op”
• Durf je kwetsbaar op te stellen: “Deel je eigen ervaringen en geef het toe wanneer je iets niet weet.”
• Behandel me als uniek persoon: “Ga ervan uit dat ik afwijk van het stereotype”

Deze kennisagenda bevat blinde vlekken en hiaten in kennis over stigma. Hiermee kunnen jeugdhulpverleners en -organisaties actief aan de slag om stigmatisering van jongeren met psychische problemen tegen te gaan.

Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie, het Nederlands Jeugdinstituut en de Nederlandse Jeugdraad werkten samen met jongeren aan deze videoboodschap, bijsluiter en kennisagenda.