Bij School2Care zijn behandeling en onderwijs geïntegreerd in één aanpak. Onder andere doordat het ontwikkelperspectief plan van de jongere gericht is op doelen en aanpak voor zowel het onderwijs als de behandeling. Daarnaast wordt er gewerkt met coaches die zowel de rol van hulpverlener als docent op zich nemen en is er een GZ-psycholoog verbonden aan het team.

School2Care is in 2010 opgestart door Spirit, SWV Amsterdam, Esprit Scholengemeenschap en Altra. Momenteel wordt het uitgevoerd door Altra, in intensieve samenwerking met andere partijen, waaronder JBRA, de Bascule, de Opvoedpoli en Leerplicht. Binnen School2Care zijn onderwijs, jeugd & opvoedhulp en ggz vergaand geïntegreerd.

Op wie is het gericht?

School2Care richt zich op jongeren van 12 t/m 17 jaar die door meervoudige problematiek de aansluiting met het (voortgezet) onderwijs verliezen. Er is sprake van ernstige problemen zoals grensoverschrijdend en risicovol gedrag, niet accepteren van gezag of gebrek aan sociale vaardigheden. Soms gaat het om sociaal kwetsbare jongeren. Daarnaast zijn er problemen in de thuissituatie, bijvoorbeeld overbelasting en gebrekkige opvoedvaardigheden bij de ouders, en in de omgeving, zoals een gebrekkig sociaal netwerk, overlast-gevend gedrag, geen baantje of een maatschappelijk geaccepteerde sport/hobby.

Welk doel wordt gesteld?

Doel van School2Care is het voorkomen van schooluitval, een uithuisplaatsing, of de duur van uithuisplaatsing te verkorten. Jongeren worden gestimuleerd en ondersteund bij het vinden van bij vervolgonderwijs en/of een arbeidstraject. Daarnaast is het doel om jongeren op een positieve manier te laten participeren in de reguliere maatschappij, door het volgen van een opleiding, stage of werk en een structurele vrijetijdsbesteding (hobby, sport, vereniging) zonder overlast te veroorzaken voor de omgeving.

Aanpak

Een leerling wordt door de school, gezinsvoogd, leerplichtambtenaar of jeugdreclasseerder aangemeld bij het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Amsterdam. Zij stellen de kaders, en maken duidelijk dat School2Care de laatste kans op thuis wonen is. Vervolgens gaat de coach aan de slag met de jongere en het gezin. Na het intakegesprek starten jongeren direct met het totale programma van School2Care.

Het dagprogramma (8.00 – 20.00) bestaat ‘s ochtends uit AVO-vakken (Nederlands, wiskunde, gedagslessen/burgerschap, Engels) en sociale vaardigheden. Na de lunch is er sport of keuzewerktijd (studie-uur). Iedere middag zijn er workshops voetbal, zelfverdediging, fitness, creatieve vakken, paardrijden, muziekband, toneel etc. Samen met de leerlingen worden er drie maaltijden bereid. Het avondprogramma heeft een huiskamerkarakter met sport/spel en film kijken, afhankelijk van de behoefte van de groep.

Leerlingen starten bij aanvang in kernteam (klas) 1. Het onderwijsperspectief en de sterke kanten en ondersteuningsbehoeftes worden direct vastgesteld. Een leerling werkt aan een aantal duidelijke competenties. Als deze behaald zijn, gaat de jongere naar de vo-klas (kernteam 2) of mbo-/entreeklas (kernteam 3). Hierna gaat de leerling terug naar de school van herkomst of er wordt een nieuwe bestemming gezocht. Ook tijdens de fase na School2Care biedt de coach begeleiding tot de leerling goed gewend is aan de nieuwe situatie en de ondersteuning goed geborgd is. Gemiddeld duurt deze fase 6 maanden.

De aanpak bestaat uit twee fasen:

De intensieve fase (gemiddeld 6 tot 9 maanden):

De eerste zes weken (fase 1A) van de intensieve fase zijn tegelijkertijd de onderzoeksfase. In de intensieve fase werken we doelmatig en evalueren we de voortgang. Zodra een jongere zijn doelen behaald en er is plek op een passende school, stapt hij over naar de ambulante fase.

De ambulante fase (gemiddeld 6 maanden):

In de ambulante fase worden de jongere, ouders en school begeleid bij de overstap naar een nieuwe school, of de school van herkomst.

Voor alle fasen geldt: zo kort als kan, zo lang als moet. Na de ambulante fase volgt een follow-up-periode (gemiddeld twee jaar). Hierin houdt de coach contact. De coach is ook aanwezig bij succesmomenten, en kan tijdelijk intensiever ondersteunen.

Monitoring/evaluatie

School2Care verzamelt stelselmatig data over tevredenheid, uitval, bestendiging en effectiviteit van de interventie. De data worden periodiek met het uitvoerende team besproken. Naar aanleiding hiervan worden zaken aangescherpt indien nodig. Hierdoor ontstaat een lerende cyclus waarin de kwaliteit van de interventie bewaakt en geoptimaliseerd wordt.

De samenwerking met partners wordt periodiek geëvalueerd. Gedeelde visie en aanpak staan hierin centraal. Daarnaast worden casussen waarbij onvrede bestaat over de samenwerking altijd op casusniveau geëvalueerd om hierdoor de samenwerking te optimaliseren.

Looptijd en ervaringen

School2Care loopt vanaf 2011 in Amsterdam en wordt inmiddels onder begeleiding van School2Care Amsterdam ook in Almere en Rotterdam uitgevoerd. In de zomer van 2018 zal Schol2Care starten in Den Haag.

Passend en samenhangend

School2Care zorgt voor een positief leer- en leefklimaat voor de jongeren, waarin jongeren bij alle activiteiten betrokken worden. Daarnaast is er veel ruimte om binnen het programma te variëren in lesprogramma’s, dagbesteding en toekomstperspectief. Dit maakt het traject passend. Er wordt veel geïnvesteerd in samenhangende hulp. De jongeren ontvangen onderwijs en begeleiding vanuit School2care, maar krijgen indien noodzakelijk ook psychische/psychiatrische hulp binnen School2Care. Deze hulp komt naar hen toe en sluit dus fysiek aan bij de leefomgeving van de jongeren. Er wordt veel samengewerkt met de Bascule, maar ook andere GGZ partners of J&O partners worden betrokken indien dit voor een jongere beter aansluit. Inhoudelijk wordt de hulp vanuit een gezamenlijk plan gegeven. De gedragswetenschapper of psychiater gebruikt ervaringen uit de klas binnen zijn/haar behandeling en sluit aan bij casuïstiekoverleg indien gewenst. Binnen dit kader wordt er samenhangende hulp aangeboden.

Ontwikkeling en toekomst

School2Care werkt toekomstgericht. De focus ligt op aansluiting vinden bij vervolgonderwijs (speciaal of regulier) of bij een arbeidstraject. Centraal staat het zoeken naar betekenisvol werk/onderwijs en het bieden van continuïteit in zorg. De coaches houden ook na afsluiting van het traject contact met de jongeren Tijdens de periode binnen School2Care wordt bekeken wie de functie van “coach of steunfiguur” kan vervullen in het eigen netwerk van de cliënt. Bij voorkeur zijn dit de eigen ouders van het kind, maar er wordt ook breder gekeken naar mogelijkheden.

Onderwijs

Bij School2Care zijn behandeling en onderwijs geïntegreerd in één aanpak. School2Care biedt een geïntegreerd aanbod van onderwijs, (jeugd)zorg en begeleide vrijetijdsbesteding. Zo kunnen deze jongeren weer op een positieve manier participeren in de maatschappij, en wordt uithuisplaatsing voorkomen.

Problemen van ouders

Ouderbetrokkenheid is van groot belang bij School2care. Ouders worden intensief betrokken bij de intake en ook gedurende het traject houden de coaches contact met de ouders. Niet zelden is er bij de ouder(s) sprake van forse ouderproblematiek. School2Care beperkt zich tot het creëren van ouderbetrokkenheid bij school en vrije tijd. voor overige gezinsproblematiek hebben coaches een signalerende functie en helpen zij bij het doorverwijzen naar hulp voor ouders.

inhoudelijke componenten

Het traject binnen School2Care heeft een looptijd van gemiddeld 9 maanden. Dit is vrij fors. Ook na deze 9 maanden vindt er nazorg plaats vanuit School2Care. Binnen het traject wordt tevens gezocht naar steunfiguren in het netwerk van de jongere die de continuïteit in de ondersteuning kunnen waarborgen.

Samen met ouders en kind vindt aan het begin van het traject een probleemanalyse plaats. Daaruit vloeien doelen voort die alle partijen ook onderschrijven. Daarnaast wordt veel geïnvesteerd in samenwerking met verschillende partners zoals Bascule, de Opvoedpoli, ambulante hulpverlening Altra en Spirit en jeugdbescherming om vanuit dezelfde kaders samenhangende hulp te bieden.

Een positief en open (leer)- en leefklimaat is van belang om de jongere op zijn gemak te laten voelen en in beweging te brengen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door heldere afspraken te maken, het geven van veel positieve feedback, het ondernemen van activiteiten met de leerlingen (samen eten, spelen, sporten) en het inzetten van humor. Ook het vaste dagprogramma met vaste overgangen (bv. stamtafels) tussen de onderdelen draagt hieraan bij. Hiernaast is er veel aandacht voor overleg en professionalisering op dit gebied.

De methodiek van school2Care maakt gebruik van kennis over wat werkt en data uit de praktijk. De hulpverleners werken volgens de methodiek in de behandeltrajecten. De werkzame principes van de methodiek staan centraal in overdracht van de methodiek naar andere steden.

Het is kenmerkend voor School2Care dat er systematisch en nauwkeurig data worden verzameld en op de juiste wijze periodiek worden teruggekoppeld naar de uitvoerend professionals middels databesprekingen. Zo evalueert en monitort School2care de eigen werkwijze. In de databesprekingen staat oplossingsgericht werken centraal, waardoor er op een positieve manier steeds wordt gewerkt aan lerend doen wat werkt en het verbeteren van hulp.

kwaliteit van uitvoering

Voor de coaches is betrouwbaar zijn en open communiceren het centrale uitgangspunt van hun werk. Ieder moet goed op de hoogte zijn van elkaars bezigheden en de vorderingen van de individuele trajecten van de jongeren.

Om jongeren uiteindelijk weer op een positieve manier in de maatschappij te laten participeren, werkt School2Care gericht op het ontwikkelingsperspectief van de jongeren. In hun begeleiding benadrukken de coaches zoveel mogelijk het talent wat jongeren hebben. Zijn of haar positieve eigenschappen worden extra aangesproken om hun zelfvertrouwen te stimuleren. Ook is het belangrijk dat de coaches de jongere het gevoel geven dat zij hen niet zomaar laten vallen zodat zij ook hierop leren vertrouwen.

Binnen School2Care wordt veel samengewerkt tussen onderwijs en diverse soorten hulpverlening. Essentieel is dat men goed weet waar je eigen kwaliteiten liggen en wat een ander beter kan, aanvullend kan doen. De hulpverleners staan daarmee boven hun eigen specialisme en maken gebruikt van elkaars kennis en ervaring.

organisatorische randvoorwaarden

Omdat School2Care op het snijvlak zit van onderwijs en zorg en deze twee beiden verschillend gefinancierd worden, is het een blijvende uitdaging de juiste middelen te krijgen/behouden. Samenwerkingsafspraken over vorm en inzet van mensen en middelen is hiervoor belangrijk. In Amsterdam heeft School2care voor het eerst een voorzieningsfinanciering gekregen, wat al een hoop scheelt ten opzichte van losse beschikkingen.

Wat betreft de eindverantwoordelijkheid over de begeleiding van de jongeren gaat veel energie zitten in het maken van duidelijke afspraken met alle samenwerkingspartners.

Onderwijs en zorg hebben ieder hun eigen werkculturen, identiteit en bijpassende taal. Na de intensieve samenwerking is er een modus gevonden waarin die werelden het écht samen doen, in ieder geval gedeeltelijk eenzelfde taal spreken en zich verdiept hebben in elkaars culturen.

Met de bijzondere combinatie van onderwijs en zorg laat School2Care zien dat het mogelijk is jongeren die zijn vastgelopen weer een nieuw perspectief te bieden. De meeste leerlingen hebben daar bij binnenkomst weinig fiducie meer in. De coach van School2Care houdt deze jonge mensen stevig vast door in ze te geloven, in ze te investeren en ze te begeleiden op het dubbele spoor van leren en leven.

Belangrijke vraagstukken zijn de aansluiting tussen School2care en het reguliere voortgezet onderwijs. Soms hebben jongeren wel de capaciteiten om regulier onderwijs te kunnen volgen, maar is dit qua opzet (bijv. veel vakken tegelijk volgen, veel wisselingen van vakken, minder persoonlijke aanpak, meer gevraagd van de zelfstandigheid van de leerling) een brug te ver. Ook hebben de jongeren vaak achterstanden op het gebied van onderwijs opgelopen wat de overstap lastig maakt.

Daarnaast is de samenwerking met ouders een blijvend vraagstuk. Zeker omdat er vaak sprake is van ouderproblematiek. Het gaat dan regelmatig om chronische problemen bij ouders. Vaak ook intergenerationeel. De ouders hebben een hoge draaglast en weinig draagkracht. Dit maakt dat er vanuit school ook wel erg veel gecompenseerd moet worden. Afhankelijk van de leeftijd van de jongeren wordt er ook stevig ingezet op het sterker maken van de jongere zelf.

Het toeleiden van jongeren met weinig mogelijkheden binnen het onderwijs, naar betekenisvol werk vormt het derde vraagstuk. School2care probeert hierin te voorzien door een passend, alternatief onderwijstraject voor hen te organiseren, waarin zij wel leren op school, maar ook intensieve stages volgen. Zij zijn constant op zoek naar werkgevers die met hen kunnen en willen samenwerken om de jongeren een kans te geven op een baan of stageplek. Dit vraagt van de coaches dat ze veel afstemmen en overleggen met de werkgevers.

Neem dan contact op met Janet Schut, schooldirecteur School2Care Amsterdam via 06 462 821 18 of j.schut@altra.nl.