Over ‘Van wijk tot wetenschap 2017: samen ontwikkelen’

“Door de verschillende invalshoeken en tradities kun je in beide velden verder komen, ook op het academische vlak. Ik geloof niet zo in interdisciplinair onderzoek, maar ik geloof meer in monodisciplinair onderzoek doen binnen interdisciplinaire teams, waardoor je elkaar sneller vooruithelpt. Ik denk dat juist die verschillende invalshoeken belangrijk zijn; verschillende netwerken en verschillende ervaringen. Ik zie daar juist de kracht in. Je ziet van elkaar hoe je over dingen nadenkt.”

“Wat is de impact van goede kinder- en jeugdhulp op het hele leven, wat gebeurt er als er vroeg in het leven behandeld wordt of wat later?”

HeadsUP

“In ons eigen project HeadsUP zijn we een samenwerking gestart tussen de Faculteit Economie en Bedrijfskunde en ggz-organisatie Accare. Inmiddels werken we samen met meerdere gemeenten en zorgaanbieders op het gebied van de levensloopeffectiviteit van behandelingen in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Het onderzoek draait om de vraag: wat is de impact van goede kinder- en jeugdhulp op het hele leven, van kind tot volwassene? Wat gebeurt er met de levensloop van iemand als er vroeg in het leven behandeld wordt of wat later? Daarbij komen verschillende expertises samen die aangeboord moeten worden, zowel de inhoudelijk psychiatrische als de economische. En juist die samenwerking brengt je verder. In het jeugdhulpdomein zijn er veel verschillende samenwerkingsverbanden met organisaties met kennis van de kinder- en jeugdpsychiatrie, zoals het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie, die zich heel erg richten op de behandelinhoudelijke verbetering. In ons project zoeken wij naar antwoorden op de vraag ‘wat zijn de kosten en maatschappelijke baten van jeugdhulp?’. Daar willen wij een platform voor zijn.”

“Als een behandeling ervoor zorgt dat een kind niet van school uitvalt, kan het daardoor een heel ander levenslooptraject krijgen; niet in aanraking komen met justitie, een baan krijgen en een stabiele relatie. Dat zijn investeringen die een heel lange terugverdientijd hebben.”

Levensloopperspectief

“Mijn lezing op dit congres zal gaan over het levensloopperspectief op gezondheid en met name op psychische gezondheid. Gezondheidseconomie als vak houdt zich voornamelijk bezig met fysieke gezondheid, zoals de risico’s op hart- en vaatziekten of kanker. Daarvan kun je zeggen: de grootste risicofactor om ze te ontwikkelen, is dat je ouder wordt. Er is al veel onderzoek gedaan naar de gebeurtenissen vroeg in het leven die invloed hebben op het risico om lichamelijke ziekten te ontwikkelen. Maar wat is nu het patroon van psychiatrische stoornissen en psychische problemen over de levensloop en in hoeverre hangen die ook samen met de gebeurtenissen vroeg in het leven? Daarnaar is binnen de economie nog weinig onderzoek gedaan. Dat is eigenlijk jammer omdat psychiatrische stoornissen, hoe je ze ook meet, een heel ander levenslooppatroon hebben dan lichamelijke ziekten.”

Omgekeerd profiel

“We hebben bijvoorbeeld gekeken naar verzekeringsdata. Het aantal en de kosten van verzekeringsclaims over de levensloop laten bij psychische problemen bijna het omgekeerde profiel zien vergeleken met fysieke problemen. Het begint eerder, de piek ligt vroeger in het leven en naarmate je ouder wordt, lijk je eigenlijk psychisch stabieler te worden. Bij een bepaalde leeftijd gaan er weer andere stoornissen ontstaan, zoals dementie. Maar als we die buiten beschouwing laten is er een heel ander profiel te zien. Dat maakt het heel interessant, omdat de behandeling van psychische problemen relatief weinig kost, vergeleken met bijvoorbeeld de behandeling van kanker. Maar waar de kosten van psychische problemen vooral in zitten is arbeidsuitval, productiviteitsuitval. En die kosten kunnen juist weer heel hoog zijn. Als iemand een jaar lang niet kan werken omdat hij een burn-out heeft, dan ben je een jaar lang productiviteit kwijt. En dat is heel duur. De kosten van een psychische problemen liggen dus heel anders: niet zozeer in de behandeling, maar meer in de arbeidsuitval. Dat maakt het interessant.”

“De kosten van een psychiatrische stoornis liggen heel anders dan bij een lichamelijke ziekte: niet zozeer in de behandeling, maar in de arbeidsuitval.”

Investeren in jeugdhulp

“Een doelstelling van ons project is om te kijken naar welke behandelingen een hoge return on investment hebben. Dat is wat je eigenlijk zou willen weten. Als een behandeling ervoor zorgt dat een kind niet van school uitvalt, kan het daardoor een heel ander levenslooptraject krijgen; niet in aanraking komen met justitie, een baan krijgen en een stabiele relatie. Dat zijn investeringen die een heel lange terugverdientijd hebben. Ik denk dat er heel veel potentie is voor investeringen met een hoge pay-off. Maar dan moet je wel behandelingen hebben die effectief zijn. En ik denk dat die best wel wat duurder zouden kunnen zijn dan hoe we er nu over nadenken.”

Praktijkdata

“Voor ons HeadsUP-project willen we graag de baten over de levensloop van de behandelingen weten. En daarbij is het belangrijk dat we die effectiviteit van behandelingen kunnen halen uit patiëntgegevens uit de dagelijkse praktijk. Zodat we geen trial of survey gaan doen, waarvan de externe validiteit niet altijd even hoog is, maar weten of het in het veld goed werkt. Ik ben er zelf van overtuigd dat dat de volgende stap gaat zijn in effectiviteitsmeting. Zodat we een uitspraak kunnen doen over een bepaalde behandeling die we hebben toegelaten of geadviseerd op basis van gegevens uit trials. Wat is nu de effectiviteit als we in het veld kijken hoe het met die behandeling gaat? Ik vind dat dat uiteindelijk de beslissing moet zijn of je iets wel of niet doet.”

“Ik ben ervan overtuigd dat onderzoek met praktijkdata de volgende stap gaat zijn in effectiviteitsmeting. Wat is de effectiviteit als we in het veld kijken hoe het met die behandeling gaat? Ik vind dat dat uiteindelijk de beslissing moet zijn of je iets wel of niet doet.”

Het grote plaatje

“We zijn nu nog vooral geïnteresseerd in het grote plaatje. Dat hele fijnmazige niveau, ik denk dat het nu nog niet reëel is om dat uit patiëntendata te halen. Maar juist het ontsluiten van die grote hoeveelheden patiëntendata en dat zinnig inzetten om zorg beter te maken, ik denk dat dat echt een uitdaging is. Het RDI-project van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie is zo’n project waarbij een combinatie gezocht wordt tussen ROM-data, behandeldata en achtergrondgegevens. We hebben een aanvraag lopen en een onderzoeksvoorstel neergelegd. Vanuit de economie zijn we heel erg gewend om met grote dataverzamelingen te werken waar je weinig interventies op kunt doen. Daardoor beschikken we ook over methoden en technieken om met dat soort geobserveerde data toch causale verbanden te benaderen. En daarmee kunnen we vervolgens uitspraken doen over de totale opbrengst van investeren in de jeugdhulp op de levensloop.”